مفصل زانو به دلیل تحرک زیاد و تحمل وزن در طول زندگی ، در معرض آسیب های زیادی قرار می گیرد که این آسیب ها باید تا حد امکان با درمان های توانبخشی برطرف گردد تا فرد در سنین بالاتر نیاز به جراحی پیدا نکند. از جمله مواردی که باعث آسیب به زانو می شود:
ایستادن های طولانی مدت به ویژه در خانم های خانه دار
بالا و پایین رفتن زیاد از پله
زمین خوردن و آسیب به رباط و منیسک زانو
ضعف عضلات زانو
پوکی استخوان
مصرف زیاد داروهای مسکنِ کورتونی
تغذیه نامناسب
دو زانو و چهار زانو نشستن طولانی مدت
ناهنجاری های زانو مثل زانوی پرانتزی یا ایکسی شکل
در جراحی تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی) قسمتی از بافت زانو برداشته شده و به جای آن پروتز مصنوعی قرار داده می شود که پس از این جراحی مراقبت های ویژه ای باید توسط بیمار انجام شود.
تعویض مفصل زانو، جراحی دشواری می باشد و فرد بیمار بهتر است تا حد امکان با درمان های توانبخشی مثل فیزیوتراپی، طب سوزنی و… درد زانو را کنترل کند و دست به انجام این جراحی نزند مگر اینکه روز به روز درد بیمار بدتر شده و بیمار توانایی راه رفتن حتی با استفاده از وسایل کمکی مثل عصا نداشته باشد.
علت:
ساییدگی شدید زانو (آرتروز)
روماتیسم
بد شکلی زانو
عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو:
درد:
گاهی ممکن است دردی که بیمار قبل از جراحی داشته پس از جراحی نیز باقی بماند و یا درد درناحیه جدید دیگری به دلیل پارگی و دستکاری بافت زانو در فرایند جراحی بوجود آید
احتمال عفونت:
پس از جراحی در بیماران دیابتی و روماتیسمی و هم چنین افرادی که سیستم دفاعی ضعیفی دارند مانند بیماران مبتلا به سرطان، مشکلات کلیه، کب و ریه د، آسم و… بیش تر است.
لخته شدن خون در پا:
یکی از عوارض شایعی که در این جراحی وجود دارد، لخته شدن خون در رگ های پا است. این عارضه بسیار خطرناک است چرا که لخته شدن خون می تواند به سمت اندام های حیاتی مثل قلب، ریه و… حرکت کند. برای اینکه احتمال لخته شدن خون کمتر شود باید داروهای تجویزی پس از جراحی مرتب استفاده شود، بیمار باید مچ پاها را حرکت داده و سریع درمان فیزیوتراپی و راه رفتن را شروع کند.
تغییر اندازه پای جراحی شده:
گاهی ممکن است طول پای جراحی شده تغییر کند و پاها در مقایسه با هم کوتاه و بلند شوند.
خشکی زانو و محدودیت دامنه حرکتی:
پس از تعویض مفصل زانو، بیمار نباید برای همیشه زانو را تا دامنه آخر خم کند و معمولا پس از ین جراحی باید زانو تا 110 درجه خم شود ولی گاهی همین حد خم شدن هم به دلیل چسبندگی های بعد از عمل ممکن است مقدور نباشد
شکستگی استخوان:
عوارضی مثل شکستگی استخوان ممکن است حین جراحی مخصوصا در افرادی که پوکی استخوان دارند ممکن است به وجود آید.
خراب شدن مفصل مصنوعی:
بعد از چندین سال ممکن است مفصل مصنوعی خراب شود و گاهی استخوان های اطراف مفصل از بین برود.
درمان های لازم پس از جراحی تعویض مفصل زانو:
پس از جراحی تعویض مفصل زانو به منظور کاهش عوارض جراحی و جوابدهی باید حتما درمانهای توانبخشی مانند فیزیوتراپی، لیزر درمانی و ورزش درمانی انجام شود.
با انجام درمانهای توانبخشی دامنه حرکتی زانو که پس از جراحی دچار خشکی می شود، تا حد امکان بازگردانده می شود و ضعف ناشی از جراحی بهبود می یابد.
مراقبت های همیشگی پس از جراحی تعویض مفصل زانو:
از توالت فرنگی به جای سنتی استفاده کنید
روی زمین ننشینید
زانو را تا دامنه آخر خم نکنید
از ارتفاعات بلند، بالا و پایین نروید
از پله بسیار کم استفاده کنید
وزن خود را در حالت متعادل حفظ کنید.
