ساییدگی یا اصطلاحا آرتروز از جمله مشکلاتی است که همه افراد امروزه بارها در مورد خود یا اطرافیان شنیده اند. زانو از جمله مفصلی است که به دلیل تحمل وزن و انجام کارهای روزمره مستعد ساییدگی است.
ساییدگی می تواند در غضروف بین مفاصل، سطح استخوانی و یا در محل حرکت تاندون ها به وجود آید.
معمولا به دنبال بالا رفتن سن به تدریج غضروف بین دو سطح مفصلی کاهش پیدا می کند که ساییدگی نام دارد. در صورت عدم پیشگیری و افزایش فشار روی مفصل به مرور زمان در اثر حرکت سطوح استخوان روی هم ناهمواری در سطح مفصل ایجاد می شود که گاهی به شکل استخوان اضافی (استئوفیت) در عکس رادیولوژی دیده می شود. ممکن است این خارهای استخوانی گاهی کنده شده و در فضای مفصلی بیفتد که علاوه بر درد شدید باعث قفل شدن و گیر کردن مفصل زانو و ایجاد صدا در حین حرکات زانو شود.
آرتروز زانو به چند دسته تقسیم می شود؟
آرتروزی که در اثر فشار زیاد و تخریب غضروف مفصلی با افزایش سن ایجاد شود
آرتروز پس از صدمات و ضربات مستقیم و عمل جراحی هایی که در اندام تحتانی انجام می شود
آرتروز متعاقب آرتریت روماتوئید (رماتیسم مفصلی)
علائم آرتروز زانو چیست؟
– درد (اغلب موارد در داخل زانو)
– التهاب (اغلب موارد در کشکک زانو و اطراف آن)
– تغییر شکل استخوانی (در موارد شدید)
– خشکی صبحگاهی
– صدا دادن مفصل زانو
– کاهش حرکت مفصل زانو
ساییدگی زانو به چه دلایلی ایجاد می شود؟
– بالا رفتن سن
– عادات غلط نشستن
– بالا و پایین رفتن از پله
– ورزش های شدید مانند فوتبال
– کارکردن طولانی و ایستادن های مکرر
– نرمی کشکک
– پاره شدن منیسک زانو
– شکستگی قدیمی در مفصل زانو
– چاقی
– انحراف زانو
– وجود پلاتین در مفصل زانو یا دیگر مفاصل اندام تحتانی (مچ پا و…)
آیا ساییدگی زانو درمان پذیر است؟
ساییدگی زانو با معاینه بالینی و با توجه به علائم بیمار قابل تشخیص است و در مواقع ضروری از عکس برداری رادیولوژی و ام آر آی برای تشخیص کامل ساییدگی استفاده می شود.
ساییدگی زانو در حال حاضر درمان قطعی برای بهبودی کامل ندارد. اما با توجه به اینکه این بیماری پیشرونده است و در صورت عدم درمان شدت می گیرد تا حدی که ممکن است فرد هرگز قادر به راه رفتن نباشد، بنابراین انجام درمان های توانبخشی مانند : فیزیوتراپی (مادون قرمز، الکتروتراپی، مکانوتراپی)، طب سوزنی، لیزر درمانی، مگنت تراپی، تکنیک دستی و تیپینگ ضرورت دارد.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با انجام تمرینات مخصوص و دستگاه های الکتروتراپی باعث بهبود درد و التهاب زانو می شود و نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت ساییدگی و انعطاف پذیری دارد.
تکنیک دستی: ساییدگی زانو منجر به خشکی مفصل زانو می شود. از آنجا که یکی از موارد کاربرد تکنیک دستی افزایش دامنه حرکتی و بهبود انعطاف پذیری در مفصل است، انجام تکنیک دستی در ساییدگی زانو ضرورت دارد.
تیپینگ: در ساییدگی، مفصل زانو دچار التهاب می شود (که اصطلاحاً به بیمار می گوییم زانویتان آب آورده است)، تکنیک تیپینگ باعث می شود التهاب ناشی از ساییدگی مفصل زانو از بین برود.
طب سوزنی: طب سوزنی با کاهش درد، التهاب و بهبود انعطاف پذیری، افزایش گردش خون، رفع خشکی در درمان ساییدگی مؤثر است.
هم چنین در افرادی که به دلیل مشکلاتی از قبیل درد معده، مشکلات گوارشی، اختلالات کبد و کلیه و… قادر به خوردن داروهای مسکن نیستند، علاوه بر این افراد با قند خون بالا که در انجام برخی از درمان ها مانند تزریق داخل مفصل محدودیت دارند استفاده ازطب سوزنی در بهبود بسیار مؤثر است.
لیزر درمانی: با توجه به اینکه در ساییدگی، بافت های داخل مفصل تخریب می شود، نقش مهم لیزر در درمان ساییدگی ترمیم بافت های آسیب دیده داخل مفصل می باشد.
سوپر لیزر پرتوان که در کلینیک فیزیوتراپی سیناطب انجام می شود با تأثیر عمقی تر نسبت به سایر لیزرها سرعت و کیفیت ترمیم را بالاتر می برد.
مگنت درمانی: با توجه به اینکه اغلب افراد مبتلا به ساییدگی زانو دچار پوکی استخوان هستند و هم چنین بیماری ساییدگی زانو بافت استخوانی را به تدریج تخریب می کندف انجام مگنت درمانی در پیشگیری از تخریب استخوان و بهبود قوام استخوان بسیار تأثیر گذار است.
چرا باید ساییدگی زانو را درمان کرد؟
بازگشت به دامنه طبیعی حرکت زانو
افزایش قدرت و انعطاف پذیری مفصل زانو
افزایش ثبات
کاهش درد و التهاب
پیشگیری از جراحی
پیشگیری از تعویض مفصل زانو
جلوگیری از درد و اختلالات ستون فقرات در آینده
پیشگیری از ابتلا به ساییدگی زانو:
دو زانو ننشینید و عادات صحیح نشستن و کار کردن را بیاموزید
از دستشویی سنتی ایرانی استفاده نکنید
بالا و پایین نرفتن مکرر از پله ها
طولانی رانندگی نکنید
حین ورزش حرکت اسکوات را بیش تر از 40 درجه انجام ندهید
انجام ورزش های تقویت کننده زانو
مصرف غذاهای مفید و مناسب
ساییدگی زانو چه عوارضی دارد؟
خشکی مفصل
کوتاهی عضلات
درد
التهاب
عدم توانایی در خم و راست کردن زانو (به تدریج)
فشار تدریجی روی کمر و آسیب به دیسک ستون فقرات
درد و التهاب تدریجی مچ
برای سلامت زانو حتما موارد زیر را رعایت کنید:
از نشستن دو زانو و چهار زانو خودداری کنید.
طولانی نایستید.
حتما از دستشویی فرنگی استفاده کنید.
روزانه 20 دقیقه پیاده روی کنید.
هنگام بلند شدن از روی صندلی یا تخت خواب از دست ها کمک بگیرید.
عادت روی زمین نشستن را تغییر دهید و از صندلی استفاده کنید.