رماتیسم مفصلی چیست؟
رماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) یک بیماری خود ایمنی، یعنی بیماری ای است که به موجب آن، سیستم ایمنی به بافت های خود حمله می کند و باعث ایجاد درد و التهاب در مفاصل می شود و سایر اعضای بدن نیز می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد.
زمانی که فرد دچار بیماری خود ایمنی می شود، سیستم ایمنی به جای حمله به عوامل خارجی مثل عفونت، به بافت های سالم بدن حمله می کند. در اغلب موارد بیماری رماتیسم مفصلی از انگشتان دست شروع می شود و با پیشرفت بیماری مفاصل بالاتر مثل آرنج و شانه و همچنین مفاصل اندام تحتانی (لگن، زانو، مچ پا) درگیر می شود.
گاهی رماتیسم مفصلی از سنین خیلی پایین شروع می شود که به آن رماتیسم جوانان می گویند. هرچه درگیری در سنین پایین تری اتفاق بیفتد پیشرفت و شدت بیماری بیش تر می شود. علت اصلی ابتلا به این بیماری در سنین پایین تر زمینه ارثی می باشد. در اغلب موارد سنین بین 40 تا 60 سال به این بیماری مبتلا می شوند.
رماتیسم مفصلی چه علائمی دارد؟
– درد در مفاصل و اغلب به صورت دو طرفه (به عنوان مثال هر دو دست)
– تورم
– تخریب و تغییر شکل مفصل (در مراحل پیشرفته)
– احساس سوزش یا تیر کشیدن
– ضعف اندام ها و مفاصل درگیر
– سردرد (به دلیل درگیری مهره های گردن در این بیماری سردرد ایجاد می شود)
– گردن درد
– سفتی و خشکی صبحگاهی (که اغلب بیش از نیم ساعت طول می کشد و با استراحت بهتر نمی شود)
– کاهش دامنه حرکتی مفصل (به دلیل تخریب مفصل به تدریج دامنه حرکتی فرد محدود می شود)
– خستگی مزمن (به دلیل ضعف تدریجی ماهیچه ها فرد احساس خستگی می کند)
– دشواری در خوابیدن و بی خوابی (به دلیل درد و محدودیت حرکتی)
– احساس گرمی در مفاصل درگیر (مانند زانو یا دست)
– حساسیت به لمس مفصل
– اسپاسم
رماتیسم مفصلی به چه دلیلی ایجاد می شود؟
زمینه ارثی
حمله کردن سیستم ایمنی به لایه داخلی غشاء مفصل
ضعیف شدن تاندون ها و رباط های نگهدارنده مفاصل
سن (عموماً در سنین 40 تا 60 سالگی بروز می کند)
مصرف دخانیات (الکل، سیگار)
مصرف بیش از حد قهوه
استرس
کمبود ویتامین D
اضافه وزن
نقص دستگاه خود ایمنی (ناشی از بیماری های مانند ایدز، سرطان و…)
راه تشخیصی و روش های درمان رماتیسم مفصلی چیست؟
تشخیص از طریق آزمایش خون و بررسی فاکتورهای التهابی خون (…,RF,ESR ) و معاینه بالینی و در مواقع لزوم ام آر آی و عکس رادیوگرافی صورت می گیرد.
از آنجا که بیماری رماتیسم، بیماری پیشرونده است و در صورت درمان نکردن بیماری از طریق توانبخشی باعث تخریب مفاصل و محدودیت تدریجی و از بین رفتن عملکرد طبیعی مفصل می شود، انجام درمان های توانبخشی ضرورت دارد.
درمان های توانبخشی که به منظور کنترل بیماری رماتیسم انجام می شود عبارتند از: فیزیوتراپی (الکتروتراپی، پارافین، مادون قرمز، تمرین درمانی)، طب سوزنی، لیزر درمانی، تیپینگ، مگنت درمانی
فیزیوتراپی: از طریق استفاده از جریان های الکتریکی، پارافین و تمرین درمانی نقش مهمی در پیشگیری از ناتوانی زود هنگام دارد و با آموزش تمرینات مناسب علائم بیماری را کاهش می دهد و از بد شکلی مفصل جلوگیری می کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود می بخشد.
در واقع فیزیوتراپی یک درمان غیر جراحی برای رماتیسم است که می تواند به طور مؤثری التهاب و درد مفصل را تسکین دهد. در این روش درمانی به بازیابی عضله، افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری کمک می کند.
تیپینگ: در بیماری رماتیسم تکنیک تیپینگ به منظور جلوگیری از بدشکلی مفاصل و هم چنین در جهت کنترل التهاب استفاده می شود.
لیزر درمانی: نوعی جریان است که از طریق نور به عمق بافت نفوذ می کند و باعث ترمیم بافت های آسیب دیده مفصل می شود. مهم تر از همه این که، لیزر درمانی امکان دسترسی به محل جراحت یا درد را بدون ایجاد هیچ آسیبی به بافت اطراف، امکان پذیر می سازد.
سوپر لیزر پرتوان که در کلینیک تخصصی سیناطب انجام می شود با تأثیر عمقی تر نسبت به سایر لیزرها سرعت و کیفیت ترمیم و درمان را بالاتر می برد.
طب سوزنی: با قرار دادن سوزن هایی در نقاط مخصوص می تواند التهاب و فشار وارده بر عصب ها که ناشی از بیماری رماتیسم مفصلی است را کاهش دهد و یا تحریک مواد ضد درد و التهاب که به صورت طبیعی از بدن ترشح می شود باعث کاهش درد و عملکرد بهتر مفصل می گردد.
در افرادی که به دلیل مشکلاتی از قبیل درد معده، مشکلات گوارشی، اختلالات کبد و کلیه و… قادر به خوردن داروهای مسکن نیستند، علاوه بر این افراد با قند خون بالا که در انجام برخی از درمان ها مانند تزریق داخل مفصل محدودیت دارند استفاده از طب سوزنی در بهبود بسیار مؤثر است.
مگنت درمانی: با ایجاد میدان مغناطیسی در اطراف مفصل درگیر باعث کاهش درد و التهاب مفصل آسیب دیده و حرکت بهتر مفصل می شود.
هدف از درمان رماتیسم مفصلی چیست؟
بازیابی توانایی های از دست رفته
کاهش التهاب
جلوگیری از سفتی دائمی مفاصل
بهبود دامنه حرکتی مفاصل
افزایش قدرت عضلات اطراف مفاصل
کنترل درد
جلوگیری از خشکی تدریجی مفاصل
چگونه از ابتلا به رماتیسم مفصلی پیشگیری کنیم؟
داشتن رژیم غذایی سالم به منظور حفظ وزن متعادل
عدم مصرف دخانیات
زیاده روی نکردن در مصرف قهوه
کنترل استرس (از طریق روش های دارویی، ریلکس کردن، طب سوزنی، ماساژ درمانی)
مصرف ماهیانه قرص ویتامین D مخصوصاً از 30 سالگی به بالا
کنترل وزن
